بررسی ژئوشیمیایی علت سنگین شدن نفت مخزن سروک در میدان نفتی آزادگان

به منظور بررسی ژئوشیمیایی علت سنگین شدن نفت مخزن سروک در میدان نفتی آزادگان، تعداد 6 نمونه نفت از مخارن سروک، آزادگان و فهلیان و همچنین تعداد 159 نمونه خرده سنگ حفاری از سازندهای پابده، گورپی، کژدمی، گدوان، گرو و سرگلو حاصل از 8 حلقه چاه اکتشافی مورد آنالیز ژئوشیمیایی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از پیرولیز راک ایول، مواد آلی موجود در سازندهای مورد مطالعه از نوع کروژن های ii و iiiو با توان هیدروکربن زایی مناسب تا عالی بوده که درشرایط احیایی و نیمه احیایی تشکیل شده اند. به منظور اندازه گیری انعکاس ویترینایت از بین نمونه های آنالیز شده 21 نمونه با محتوی کربن آلی (toc) مناسب انتخاب و از آن ها قرص های صیقلی تهیه و توسط میکروسکوپ پیشرفته2 axioplan مورد بررسی قرار گرفتند. براساس تغییرات شدت انعکاس ویترینایت، نمونه های سازند کژدمی در شرایط نابالغ تا ابتدای تولید نفت، سازند گدوان در محدوده تولید نفت، سازند گرو نیز در ابتدا تا اواسط محدوده بلوغ قرار داشته و سازند سرگلو کاملاً بالغ است. برای انجام بررسی دقیق تر بر روی منشاء، بلوغ حرارتی و محیط ته نشینی مواد آلی موجود در این سازندها، آنالیزهای ژئوشیمیایی پیشرفته تر همانند کروماتوگرافی گازی و پیرولیزـ کروماتوگرافی گازی بر روی تعدادی از نمونه های انتخاب شده انجام گرفت. نتایج حاصل از این آنالیزها نشان می دهد که ماده آلی موجود در سازندهای مورد مطالعه مخلوطی از انواع iiو iii می باشد و در محیط دریایی احیایی تا نیمه اکسیدان ته نشست نموده اند. براساس نتایج کروماتوگرافی گازی انجام شده بر روی نمونه های نفت می توان بیان نمود که نفت مخزن سروک از سنگ منشاء حاوی کروژن های نوع ii و iii که در شرایط نسبتاً احیایی و در محیط حدواسط تا دریایی رسوب گذاری نموده، تولید شده است. نفت مخزن آزادگان از سنگ های منشأ با کروژن نوع ii تحت شرایط احیایی در محیط دریایی ته نشست یافته است. مقادیر نسبت pr/ph نفت های مخزن فهلیان نسبت به نفت مخزن آزادگان افزایش می یابد اما تقریباً با نفت مخزن سروک همخوانی دارد. در کل بلوغ نمونه های سنگ منشاء و نفت از جنوب میدان به سمت شمال میدان افزایش می یابد. نمونه های نفت خام مخزن سروک مربوط به چاه های شماره 3 و 5 تشابه ژنتیکی بالایی را با نمونه های نفت مخزن آزادگان (azn-5-kz) و فهلیان (azn-4-fh) نشان می دهند، لذا می توان بیان نمود که این نفت ها از یک سنگ منشاء قدیمی تر از فهلیان تولید شده اند. نتایج به دست آمده از آنالیز کروماتوگرافی گازی ـ طیف سنجی جرمی نمونه نفت مخزن سروک حاکی از آن است که مواد آلی جلبکی (کروژن نوع iis)به همراه مواد آلی قاره ای به محیط ته نشینی سازندهای مورد مطالعه وارد شده است. همچنین، این سازندها در یک محیط حدواسط بین دریای باز و محیط پارالیک ته نشین شده اند. پارامترهای بیومارکری استفاده شده جهت تعیین لیتولوژی نشان می دهد که نفت مخزن سروک از سنگ منشاء کربناتی ـ مارنی غنی از سولفور تشکیل شده است. باتوجه به اطلاعات و آنالیزهای بیومارکری و ایزوتوپی موجود می توان بیان کرد که نفت مخزن سروک از یک یا چند سنگ منشاء کربناته- مارلی به سن ژوراسیک تا کرتاسه پیشین تولید شده است. باتوجه به لیتولوژی سازندهای موجود در میدان نفتی آزادگان، سازندهای سرگلو و گرو را می توان به عنوان سنگ های منشاء احتمالی با بیشترین میزان تأثیر بر ترکیب نفت مخزن سروک درنظرگرفت. ضمن اینکه سازند کژدمی نیز به دلیل ورود به پنجره نفتی و تولید نفت سنگین می تواند باعث تغییر ترکیب نفت مخزن سروک گردد، لذا از بلوغ پایین و تزریق نفت سنگین توسط سازند کژدمی می توان به عنوان عوامل سنگین شدن نفت مخزن سروک نام برد.